Laboratorium chemiczne 75 eksperymentów

8363EU Laboratorium chemiczne  75 eksperymentów

Zestaw do przeprowadzenia 75 bezpiecznych, chemicznych doświadczeń. Wykonaj zabawne,

naukowe doświadczenia przy pomocy produktów domowego

użytku, jak sól, ocet lub mąka.

W zestawie:

– okulary ochronne

– strzykawka 

– menzurki

– balony

– szczypce

– pipeta

– miarki oraz inne akcesoria

– instrukcja krok po kroku.

Wiek +8 lat

Wymiary opakowania 30 x 8 x 30 cm

Instrukcja

CHEMIA
z użyciem naturalnych produktów
75 eksperymentów
Str. 2
Zawartość opakowania:
(1) 4 probówki z nakrętkami
(2) 1 stojak na probówki
(3) 1 pęseta
(4) 1 pipeta
(5) 20 papierków lakmusowych
(6) 1 skala pH
(7) 1 mały kubek
(8) 1 duży kubek
(9) 1 łyżeczka do odmierzania
(10) 1 rózga do mieszania
(11) 1 strzykawka
(12) 1 lejek
(13) 1 balon
(14) gogle
(15) 1 sznurek
(16) 1 szkło powiększające
(17) 2 szalki Petriego
(18) 30g sody oczyszczonej
(19) rurki do baniek
(20) bibuła do sączenia
Str. 4
Lista zakupów
Dzięki Laboratorium Chemicznemu, możesz odkryć zaskakujące właściwości niektórych
podstawowych narzędzi kuchennych. Oto lista składników, których będziesz potrzebował do
eksperymentowania:
– ocet
– olej roślinny
– cola
– kostki lodu
– musztarda
– mleko
– śmietana
– płyn do mycia naczyń
– cytryny
– jajka
– cukier
– mąka
– skrobia kukurydziana
– sól
– pieprz
– pasta do zębów
– 1 jabłko
– ketchup
– makaron rurki
– butelka
– nożyczki
– ołówek
– ręcznik papierowy
– folia aluminiowa
– 1 kostka z kurczaka
– wykałaczki
– spinacz biurowy
– klamerka do ubrań
str. 6
Zanim rozpoczniesz:
Wszystkie eksperymenty odbywają się w kuchni. Zawsze zakładaj swoje gogle. Przestrzegaj
podanych ilości i podążaj za wskazówkami w odpowiedniej kolejności. Zawsze dokładnie wycieraj
wszystko co się rozleje oraz sprzątaj, gdy skończysz eksperymentować.
Aby pomóc ci odpowiednio odmierzyć dane wartości, na następnej stronie znajdują się objaśnienia,
jak korzystać z podanych naczyń.
Przy każdym eksperymencie podano poziom trudności i czas potrzebny na jego wykonanie. Na
liście „potrzebne rzeczy” pozycje oznaczone gwiazdką, znajdują się w zestawie.
Gotowi? Zaczynamy!
Str. 8
łyżeczka do odmierzania = 1ml pipeta = 3 ml
strzykawka = 20 ml mały kubek = 25 ml duży kubek = 150 ml
POZIOM TRUDNOŚCI
ŁATWY
ŚREDNI
TRUDNY
CZAS WYKONANIA
0 – błyskawiczny
5 min – poczekaj chwilę
3 dni – pozostaw na dłużej
Str. 10
WODA
Woda jako ciecz jest dostępna w każdym domu: wystarczy, że odkręcisz kran! (a) W stanie stałym
występuje jako kostki lodu (b), a jako gaz gdy gotujesz wodę. Niemal 70% powierzchni naszej
planety zajmuje woda. Jednak jest to głównie słona woda w oceanach (c). Aby przeżyć ludzie
muszą pić wodę słodką. (d)
Str. 12
Eksperyment nr 1
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– kawałek papierka lakmusowego*
– pipetka*
– skala pH*
– pęsetka*
1. Przytrzymaj papierek lakmusowy pęsetką.
2. Za pomocą pipetki, umieść kroplę wody z kranu na kawałku papierka lakmusowego.
3. Papierek zmieni kolor. Sprawdź kolor na skali pH.
Skala pH pozwoli ci sklasyfikować i porównać kwasowość cieczy. Woda zostawia zielony ślad;
posiada pH 7, które jest neutralnym pH. Później będziesz mógł przetestować inne ciecze, podążając
za instrukcją wyżej.
Str. 14
Eksperyment nr 2
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– woda z butelki
– deszczówka
– kawałek papierka lakmusowego*
– pipetka*
– skala pH*
1. Przytrzymaj papierek lakmusowy pęsetą.
2. Za pomocą pipetki, umieść na papierku lakmusowym kropelkę wody z kranu, następnie kropelkę
butelkowanej wody, a na końcu kropelkę deszczówki.
3. Na papierku pojawią się trzy odcienie zieleni.
Są różne rodzaje wody, a niektóre z nich mają większą kwasowość. Deszczówka jest najbardziej
kwaśna, z pH pomiędzy 5 a 6, głównie z powodu zanieczyszczenia powietrza. Woda z kranu i z
butelki ma mniej więcej to samo pH.
Str. 16
Eksperyment nr 3
Potrzebne rzeczy:
-woda z kranu
– książka lub gazeta
– probówka*
– nakrętka*
1. Uzupełnij probówkę wodą z kranu. Spróbuj uzupełnić do pełna. Zakręć.
2. Umieść próbówkę na boku na książce lub gazecie. Niesamowite! Słowa stają się większe!
Właśnie sprawiłeś, że woda stała się szkłem powiększającym. Aby to zrozumieć, musisz poznać
drogę, którą pokonuje światło. Zanim dotrze do twoich oczu, promienie światła muszą przeniknąć
przez wodę, przez co zmieniają swój kształt. Inny kształt promieni sprawia, że twoje oczy widzą
słowa jako większe.
Str. 18
Eksperyment nr 4
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– kostka lodu
– duży kubek
1. Wlej 100 ml wody z kranu do dużego kubka. Następnie wrzuć do wody kostkę lodu i zobacz co
się stanie.
Możesz zaobserwować, że poziom wody wzrósł. Kostka lodu roztopiła się. Widzisz także, że kostka
lodu unosi się na wodzie. Woda w stanie stałym jest lżejsza niż w stanie ciekłym. Tak jak góra
lodowa na Oceanie Arktycznym, kostka unosi się na wodzie! Cząsteczki wody w stanie ciekłym są
słabo połączone ze sobą. Odwrotnie jest w postaci stałej – cząsteczki są ściśle połączone.
Str. 20
Eksperyment nr 5
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– duży kubek
1. Wlej 100 ml wody do dużego kubka i umieść go w zamrażalce.
2. Kiedy woda zamarznie, sprawdź jej poziom. Wzrósł on do 110 ml, kiedy woda przybrała postać
stałą.
3. Następnie umieść kubek w ciepłym miejscu. Kiedy woda znowu stanie się cieczą, sprawdź jej
poziom. Ponownie jest 100 ml!
Woda jako ciało stałe ma większą objętość niż woda w stanie ciekłym. Dzieje się tak, ze względu na
sposób ułożenia cząsteczek.
Str. 22
Eksperyment nr 6
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– kostka lodu
– sól
– sznurek*
– szalka Petriego*
– łyżeczka do odmierzania*
1. Wlej 10 ml wody do szalki Petriego, następnie umieść w niej kostkę lodu.
2. Zwilż końcówkę sznurka i umieść ją na kostce lodu.
3. Nasyp łyżeczkę soli na kostkę lodu, poczekaj 30 sekund, delikatnie pociągnij sznurek.
Sól sprawia, że powierzchnia kostki znajdująca się pod sznurkiem, topi się jako pierwsza. Po
upływie 30 sekund, powierzchnia kostki odnawia się i pokrywa sznurek. Możesz wyciągnąć kostkę
z szalki za pomocą sznurka!
Str. 24
Eksperyment nr 7
Potrzebne rzeczy:
– gorąca woda
– duża kostka lodu
– butelka
– szkło powiększające*
1. Poproś dorosłego, aby podgrzał wodę i wlał ją do butelki. Para ulotni się.
2. Wrzuć do butelki kostkę lodu i obserwuj co się wydarzy przez szkło powiększające.
Ciepło wody połączy się z zimną kostką lodu i wytworzy małą chmurę. Nazywa się to kondensacją.
Tak samo tworzy się mgła i chmury na niebie.
Str. 26
Eksperyment nr 8
Potrzebne rzeczy:
– gorąca woda
– rondel
– talerz
– rękawica kuchenna
– szkło powiększające
1. Poproś dorosłego o podgrzanie wody w rondelku.
2. Kiedy woda zacznie się gotować, załóż rękawicę i przytrzymaj talerz ok. 20 cm nad rondelkiem.
3. Zaczną się pojawiać drobne kropelki. Odłóż talerz i obserwuj je przez szkło powiększające.
Malutkie niewidzialne kropelki tworzą parę wodną. Unoszą się i osiadają na zimnym talerzu. Woda
zmienia swój stan z gazowego (para wodna) na ciekły (kropelki) w momencie!
Str. 28
Eksperyment nr 9
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– duży kubek*
– mały kubek*
– nakrętka od probówki*
– lejek*
1. Wlej 100 ml wody do dużego kubka.
2. Jak uważasz: nakrętka, lejek i mały kubek będą się unosić na wodzie czy zatoną?
Te trzy przedmioty będą się unosić. Lekkie przedmioty unoszą się na wodzie, w przeciwieństwie do
ciężkich. Jednakże, według prawa Archimedesa, ciężki przedmiot może się unosić. Objętość wody,
która wypiera przedmiot, musi być większa niż jego waga. To właśnie w ten sposób statki unoszą
się na wodzie.
Str. 30
Eksperyment nr 10
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– monety
– duży kubek*
– mały kubek*
1. Wlej 100 ml do dużego kubka. Wrzuć monetę do wody, tak aby unosiła się na jej powierzchni.
Niemożliwe, prawda?
2. Teraz wrzuć monetę do małego kubka. Spróbuj utrzymać na powierzchni mały kubek w dużym.
3. Wrzucaj inne monety dopóki mały kubek nie zatonie.
Właśnie użyłeś prawa Archimedesa. Mały kubek wyparł wystarczającą ilość wody, nawet po
dodaniu jednej lub kilku monet.
Str. 32
Eksperyment nr 11
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– kartka papieru
– nożyczki
– duży kubek*
1. Poproś dorosłego, aby wyciął z papieru kształt kwiatka, tak jak na rysunku.
2. Złóż płatki do środka. Wlej 100 ml do dużego kubka i umieść złożony kwiatek na powierzchni
wody. Co się stanie?
Kwiatek powoli się otworzy. To nie jest magia! Woda dostała się do środka papieru i namoczyła
płatki, które znajdowały się nad powierzchnią. Nazywa się to podciąganiem kapilarnym.
Str. 34
Eksperyment nr 12
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– strzykawka
– duży kubek
1. Wykonuj ten eksperyment nad zlewem. Wlej 100 ml wody do dużego kubka.
2. Za pomocą strzykawki pobierz 20 ml
3. Przytrzymaj strzykawkę nad kubkiem i wyjmij tłok. Obserwuj co się wydarzy.
Woda wyleci ze strzykawki! Tłok sprawia, że woda zostaje w strzykawce i zapobiega dostaniu się
powietrza. Jeśli usuniesz tłok, powietrze wleci do strzykawki od góry, przez co woda wyleci dołem
strzykawki.
Str. 36
Eksperyment nr 13
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– nakrętka*
– duży kubek*
– strzykawka*
– szkło powiększające*
1. Wykonuj ten eksperyment nad zlewem. Uzupełnij kubek wodą prawie do pełna i wrzuć do niego
nakrętkę. Poziom wody podniesie się do 150 ml.
2. Powoli dolewaj wody strzykawką dopóki woda nie zacznie się wylewać.
3. Nakrętka zacznie dryfować na środek powierzchni wody. Możesz przyjrzeć się tafli wody,
używając szkła powiększającego. Niesamowite, prawda?
Powierzchnia wody zmieniła kształt. W rzeczywistości, tafla wody nigdy nie jest idealnie płaska.
Jest zawsze lekko pofalowana w górę lub w dół.
Str. 38
Eksperyment nr 14
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– moneta
– pipeta*
– szkło powiększające*
1. Za pomocą pipetki, powoli upuszczaj krople na monetę.
2. Utworzy się „powłoka wodna”. Spróbuj umieścić jak najwięcej kropli. Przyjrzyj się im dzięki
szkłu powiększającemu.
„Powłoka wodna” to miniaturowa powierzchnia, która oddziela ciekłą wodę od powietrza. Nazywa
się to napięciem powierzchniowym. Kiedy umieści się jedną kroplę na drugiej, molekuły wody
„sklejają się”, formując cienką, niewidzialną warstwę.
Str. 40
Eksperyment nr 15
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– ręcznik papierowy
– duży kubek*
– mały kubek*
1. Umieść ręcznik papierowy na dnie małego kubka.
2. Wlej 100 ml wody do dużego kubka. Następnie, zanurz mały kubek do góry dnem na 10 sekund.
3. Wyjmij mały kubek i sprawdź ręcznik papierowy. Jest całkowicie suchy!
Mimo, że nie widzimy powietrza, ono ciągle jest. Kiedy zanurzysz mały kubek, powietrze zostaje w
środku i chroni ręcznik niczym tarcza.
Str. 42
Eksperyment nr 16
Potrzebne rzeczy:
– woda z kranu
– kawałek kartonowego pudełka
– mały kubek*
1. Wykonuj ten eksperyment nad zlewem. Napełnij mały kubek wodą do pełna.
2. Przykryj kubek kartonem, przytrzymaj dłonią.
3. Powoli odwróć kubek i odsuń rękę. Karton trzyma się kubka!
Kubek jest wypełniony wodą, nie powietrzem. Zewnętrzne powietrze napiera na kawałek kartonu i
zapobiega wylaniu się wody.
Str. 44
OCET
Octu używa się od tysięcy lat. Produkuje się go, mieszając alkohol i bakterie w słoikach lub
beczkach. (a) Ocet może być wytwarzany z wina, jabłek (b), miodu, a nawet kokosów. Ocet ryżowy
jest często używany w kuchni azjatyckiej (c). Biały ocet może być używany jako środek
czyszczący. (d)
Str. 46
Eksperyment nr 17
Potrzebne rzeczy:
– ocet
– kawałek papierka lakmusowego*
– pipeta*
– skala pH*
– pęseta*
1. Złap pęsetą kawałek papierka lakmusowego.
2. Za pomocą pipetki, upuść kroplę octu na papierek.
3. Papier zmieni kolor. Sprawdź go na skali pH.
Skala pH pozwala sklasyfikować i porównać kwasowość płynów. Ocet jest bardzo kwaśnym
płynem, z pH pomiędzy 2 a 3, więc papierek powinien być czerwony.
Str. 48
Eksperyment nr 18
Potrzebne rzeczy:
– ocet
– woda
– sól
– kawałek papierka lakmusowego*
– duży kubek*
– łyżeczka do odmierzania*
– rózga do mieszania*
– strzykawka*
1. Wlej 25 ml wody do dużego kubka i wsyp łyżeczkę soli.
2. Wrzuć papierek lakmusowy do wody i wymieszaj rózgą do mieszania. Poczekaj dwie minuty,
mikstura stanie się zielona.
3. Za pomocą strzykawki dodaj do mikstury 20 ml wody i obserwuj co się stanie!
Papierek lakmusowy zmienił kolor wody, poprzez wymieszanie z solą. Wydzieliły się oddziałujące
czynniki na papierku i zabarwiły wodę. Kiedy dodasz ocet, czynniki oddziałują na kwasowość i
sprawią, że mikstura będzie żółta!
Str. 50
Eksperyment nr 19
Potrzebne rzeczy:
– ocet
– brudne monety
– sól
– duży kubek*
– mały kubek*
– rózga do mieszania*
– strzykawka*
– pęsetka*
1. Wlej 25 ml octu do dużego kubka, następnie dodaj 5 ml soli i wymieszaj rózgą.
2. Umieść brudne monety na dnie kubka. Zostaw je na 2 godziny.
3. Za pomocą pęsety, wyjmij monety i opłucz je wodą z kranu. Są czyste!
Ocet i sól tworzą kwas solny, który świetnie się sprawdza w czyszczeniu metali. Używaj go bardzo
ostrożnie, ponieważ może poparzyć ci skórę!
Str. 52
Eksperyment nr 20
Potrzebne rzeczy:
– ocet
– kostki z kurczaka
– miska
– duży kubek*
– rózga do mieszania*
1. Wlej 200 ml octu do miski. Umieść w niej kostkę z kurczaka, pozostaw na 5 dni, mieszając co
wieczór.
2. Przyjrzyj się efektom po pięciu dniach. Opłucz kość wodą z kranu. Możesz ją wyginać w każdą
stronę!
Kości składają się z wapnia, wody, magnezu i soli mineralnych. Kości są twarde dzięki wapniu. W
tym eksperymencie kwas octowy zawarty w occie rozpuścił wapń zawarty w kościach z kurczaka.
Po tym jak kość utraci swoje właściwości, staje się wiotka i można ją wyginać!
Str. 54
OLEJ
Olej to rodzaj lepkiej cieczy. Na przykład ropa naftowa (a) to olej mineralny. Olej uzyskuje się
wyciskając warzywa. Na co dzień używamy wielu rodzai olejów: olej rzepakowy (b) jako paliwo
samochodowe, olej lniany (c) do farb lub oliwę z oliwek (d) do śródziemnomorskich sałatek…
Str. 56
Eksperyment nr 21
Potrzebne rzeczy:
– olej roślinny
– kawałek papierka lakmusowego*
– pęseta*
– skala pH*
– mały kubek*
1. Wlej 10 ml oleju roślinnego do małego kubka.
2. Za pomocą pęsety umieść papierek lakmusowy w oleju. Co się stanie?
Nic… papierek nie zmieni koloru lub przybierze kolor oleju. Kiedy używasz papierka, sprawdzasz
aktywność wodoru w roztworach wodnych takich jak woda czy ocet, ale także cola lub sok
pomarańczowy. Jako, że olej nie jest wodnym roztworem, nie jest możliwe sprawdzić jego poziom
pH za pomocą skali.
Str. 58
Eksperyment nr 22
Potrzebne rzeczy:
– olej roślinny
– ocet
– duży kubek
– mały kubek
1. Wlej 20 ml oleju roślinnego do dużego kubka.
2. Wlej 20 ml octu do małego kubka.
3. Szybko przelej zawartość małego kubka do dużego kubka i zobacz co się stanie. Czy ocet
wymieszał się z olejem?
Mówimy, że dwie ciecze są mieszalne, kiedy zmieszane tworzą jednolitą ciecz. Olej jest
hydrofobowy; nie łączy się z cieczami na bazie wody takimi jak ocet.
Str. 60
Eksperyment nr 23
Potrzebne rzeczy:
– olej roślinny
– woda
– probówka
– nakrętka
1. Połowę probówki napełnij wodą, połowę olejem roślinnym.
2. Zakręć i potrząsaj przez 30 sekund. Mikstura wydaje się być jednolita.
3. Poczekaj 30 minut i zobacz co się stanie.
Woda nie łączy się z olejem. Jednak kiedy mikstura zostanie silnie wstrząśnięta, dostaje się do niej
powietrze i zaczynają tworzyć się bąbelki. Nazywa się to emulsją. Płyn wydaje się jednolity, ale 30
minut później, olej i woda ponownie ulegają rozdzieleniu.
Str. 62
Eksperyment nr 24
Potrzebne rzeczy:
– olej roślinny
– ocet
– musztarda
– duży kubek*
– łyżeczka do odmierzania*
– rózga do mieszania*
1. Wlej do dużego kubka 30 ml oleju roślinnego, następnie dodaj 30 ml octu.
2. Dodaj łyżeczkę musztardy. Mieszaj rózgą przez 30 sekund. Mikstura wydaje się być jednolita.
Właśnie stworzyłeś sos winegret! Poprzez dodanie musztardy, sprawiłeś że olej i ocet stały się
mieszalne. Musztarda zawiera fosfolipidy, które łączą molekuły.
Str. 64
Eksperyment nr 25
Potrzebne rzeczy:
– olej roślinny
– woda
– duży kubek*
– strzykawka*
1. Wlej 30 ml wody do dużego kubka.
2. Za pomocą strzykawki, powoli dolej 25 ml oleju. Obserwuj co się stanie.
Te dwa płyny nie łączą się i mają różną gęstość. Lżejsza ciecz zawsze będzie nad cięższą. W tym
wypadku woda jest cięższa niż olej.
Str. 66
Eksperyment nr 26
Potrzebne rzeczy:
– sól
– olej roślinny
– woda
– probówka*
– łyżeczka do odmierzania*
– szkło powiększające*
1. Połowę probówki wypełnij wodą, a połowę olejem roślinnym.
2. Wsyp łyżeczkę soli do probówki.
3. Przyjrzyj się miksturze za pomocą szkła powiększającego. Sól opadła na dno probówki, a
następnie wypłynęła na powierzchnię.
Sól nie ma tej samej gęstości co olej czy woda. Opadnie więc na dno probówki, zabierając ze sobą
krople oleju do części z wodą. Potem sól częściowo rozpuszcza się w wodzie, co powoduje, że
krople oleju wracają do góry.
Str. 68
Eksperyment nr 27
Potrzebne rzeczy:
– olej roślinny
– woda
– mała kostka lodu
– duży kubek*
– szkło powiększające*
1. Wlej do kubka 40 ml wody i wrzuć do niej kostkę lodu. Kostka będzie się unosić na powierzchni.
2. Wlej 50 ml oleju do kubka. Co się wydarzy?
3. Użyj szkła powiększającego. Kostka powoli przesunie się do warstwy oleju.
Kiedy dodasz oleju do kubka, kostka lodu powędruje na powierzchnię mikstury. To efekt gęstości:
woda w stanie ciekłym jest cięższa niż kostka lodu lub olej.
Str. 70
Eksperyment nr 28
Potrzebne rzeczy:
– olej roślinny
– woda
– talerz
– pipetka*
1. Za pomocą pipetki umieść dwie krople oleju na jednej stronie talerza, a obok dwie krople wody.
2. Przytrzymaj talerz na boku. Porównaj prędkość kropli!
Dzięki temu testowi, możesz porównać lepkość dwóch cieczy, obserwując jak szybko się poruszają.
Lepka ciecz jest zawsze dość wolna. W tym wypadku olej jest jak żółw, podczas gdy woda porusza
się jak zając! Dlatego też olej jest bardziej lepki niż woda. Niektóre oleje są bardziej lepkie niż
inne, np. olej rzepakowy jest bardziej lepki niż palmowy.
Str. 72
MLEKO
Ludzie piją mleko pochodzące od zwierząt od tysięcy lat. (a) W zależności od regionu, mleko może
pochodzić od krów, kóz, owiec lub wielbłądów (b). Zanim mleko zostanie spożyte, musi być
pasteryzowane (c) co pozbawia je niektórych bakterii. Z mleka możemy zrobić ser, jogurt, masło
lub mleczne napoje. (d)
Str. 74
Eksperyment nr 29
Potrzebne rzeczy:
– mleko
– kawałek papierka lakmusowego*
– pipetka*
– skala pH*
– pęseta*
1. Przytrzymaj papierek za pomocą pęsety.
2. Za pomocą pipetki umieść kroplę mleka na papierku.
3. Papierek zmieni kolor. Porównaj kolor na skali pH.
Skala pH pozwala sklasyfikować i porównać kwasowość płynów. Mleko jest nieco kwaśnym
płynem, z pH poniżej 7. Im starsze jest mleko, tym bardziej kwaśne, ponieważ kwas mlekowy
wydziela się powoli.
Str. 76
Eksperyment nr 30
Potrzebne rzeczy:
– mleko
– szklanka*
– szkło powiększające*
1. Wlej do szklanki 100 ml mleka.
2. Zostaw mleko poza lodówką i zasięgiem innych osób.
3. Za pomocą szkła powiększającego przyjrzyj się szklance po trzech dniach.
Mleko jest zawiesiną koloidalną, co oznacza mieszankę płynu i cząsteczek stałych. Wydaje się, że
mleko jest jednolitą substancją. Jednak, jeśli pozostawimy je poza lodówką, rozwarstwi się. Jedną
warstwę będzie tworzyć woda, drugą tłuszcz zawarty w mleku. Eksperyment nie uda się z mlekiem
odtłuszczonym, które nie zawiera tłuszczu.
Str. 78
Eksperyment nr 31
Potrzebne rzeczy:
– śmietana
– pusta butelka
– szklana kulka
– miska
– duży kubek*
– rózga do mieszania*
1. Wlej 50 ml śmietany do dużego kubka i mieszaj rózgą przez 2 min.
2. Przelej śmietanę do pustej butelki, dodaj szklaną kulkę, zamknij butelkę i wstrząśnij przez pięć
minut.
3. Przelej zawartość butelki do miski. Śmietana zamieniła się w masło!
Płynna śmietana jest zrobiona z mleka. Jest roztworem koloidalnym. Kiedy mocno nim
wstrząśniesz, oddzielisz wodę od tłuszczu. Tłuszcz twardnieje i zamienia się w masło! Nie jedz
tego.
Str. 80
Eksperyment nr 32
Potrzebne rzeczy:
– woda
– ocet
– mikrofalówka
– talerz
– ręcznik papierowy
– duży kubek*
– rózga do mieszania*
1. Wlej 100 ml mleka do dużego kubka i podgrzej je przez 45 sekund w mikrofalówce.
2. Dodaj 10 ml octu, mieszaj przez dwie minuty i odstaw na 10 minut.
3. Na talerzu połóż trzy papierowe ręczniki i wylej na nie zawartość kubka. Pozbądź się płynu i
zatrzymaj tylko część stałą. Pozostaw na 1 godzinę.
Sprawiłeś, że mleko stało się plastyczne. Ocet zmienił kazeinę (proteinę, która sprawia że mleko
jest cieczą). W ten sposób łatwo uzyskać stałą część mleka.
Str. 82
Eksperyment nr 33
Potrzebne rzeczy:
– mleko
– płyn do naczyń
– barwnik spożywczy
– pipetka
– szalka Petriego
1. Wlej 10 ml mleka do szalki Petriego.
2. Za pomocą pipetki dodaj jedną lub dwie krople barwnika spożywczego.
3. Wypłucz pipetę i dodaj kroplę płynu do naczyń. Zobacz co się wydarzy.
Płyn do mycia naczyń zaburzył napięcie powierzchniowe mleka. Możesz tworzyć większe obrazki
na talerzu poprzez mieszane różnych kolorów.
Str. 84
JAJKA
Jajka są często używanym produktem spożywczym. Pochodzą od kur (a) i mogą być koloru białego
lub różowego w zależności od gatunku tych zwierząt. Drozd wędrowny składa nawet niebieskie
jaja! (b) Skorupka (c)jest twarda i wytrzymała. W środku jajka (d) jest białko (złożone z wody i
protein) oraz żółtko (lepki tłuszcz).
Str. 86
Eksperyment nr 34
Potrzebne rzeczy:
– jajko
– talerz
– pęseta*
– kawałek papierka lakmusowego*
– skala pH*
1. Rozbij jajko na talerzu i odłóż na bok.
2. Za pomocą pęsety włóż do jednej ze skorupek papierek lakmusowy.
3. Papierek zmieni kolor. Porównaj go na skali pH.
Białko jajka jest zasadą o pH wartości powyżej 7. W związku z tym papierek zmieni kolor na
zielony. Możesz przeprowadzić eksperyment jeszcze raz, pozostawiając białko na powietrzu przez
kilka dni. Białko będzie bardziej zbite, ponieważ zetnie się, a jego pH będzie wynosiło około 10.
Str. 88
Eksperyment nr 35
Potrzebne rzeczy:
– dwa jajka
– rondelek
1. Poproś dorosłego, aby ugotował jajko na twardo (przez około 10 min w rondelku).
2. Na stole, zakręć jajkiem, a następnie delikatnie je dotknij, gdy będzie się kręciło. Jajko zatrzyma
się w momencie!
3. Teraz zakręć surowym jajkiem i lekko je dotknij. Będzie się nadal kręciło!
Kiedy chcesz zatrzymać surowe jajko, żółtko i białko zawarte w środku będą się nadal kręcić. To
zjawisko to inercja.
Str. 90
Eksperyment nr 36
Potrzebne rzeczy:
– dwa jajka
– woda
– salaterka
1. Użyj jajka, które jest trzy dni po terminie ważności.
2. Napełnij salaterkę wodą. Włóż do niej dwa jajka. Jedno po terminie ważności, a jedno świeże.
3. Jajko świeże opadnie na dno, zepsute będzie pływało pod powierzchnią wody. Wyrzuć zepsute
jajko po wykonaniu eksperymentu.
Kiedy jajko zaczyna się psuć, jego środek stopniowo wypełnia się powietrzem. Komora powierza
zajmuje coraz więcej miejsca i działa jak nadmuchany balon. Dlatego też, nieświeże jajko nie tonie.
Str. 92
Eksperyment nr 37
Potrzebne rzeczy:
– jajko
– sól
– łyżka stołowa
– duży kubek*
1. Wlej 80 ml wody do dużego kubka.
2. Włóż surowe jajko do wody. Powinno zatonąć.
3. Wsyp do kubka dwie łyżki soli. Jajko powoli wypłynie na powierzchnię wody.
Normalnie jajko zatapia się ze względu na swoją masę. Kiedy dodasz soli, zwiększysz gęstość
wody, co sprawia, że jajko wędruje ku górze. Dlatego też, twoje ciało łatwiej unosi się gdy kąpiesz
się w morzu (słona woda) niż na basenie (słodka woda).
Str. 94
Eksperyment nr 38
Potrzebne rzeczy:
– dwa jajka
– nożyczki
– książki
1. Poproś dorosłego, aby równo rozbił dwa jajka. Umyj cztery powstałe skorupki.
2. Poproś dorosłego, aby za pomocą nożyczek przyciął skorupki tak, żeby były tego samego
rozmiaru i kształtu. Połóż skorupki na stole tak, aby tworzyły prostokąt.
3. Połóż na nich jedną z książek. Ile książek możesz położyć?
Skorupka jajka składa się z węglanu wapniowego, tak jak kreda. Pomimo kruchego wyglądu, jest to
bardzo solidne tworzywo!
Str. 96
Eksperyment nr 39
Potrzebne rzeczy:
– jajko
– ocet
– duży kubek*
1. Wlej 100 ml octu do dużego kubka i włóż do niego surowe jajko.
2. Pozostaw je na powietrzu przez 3 dni.
3. Po 3 dniach, zobacz co się stanie. Skorupka znikła!
Skorupka jajka składa się z węglanu wapniowego. Ma swój słaby punkt: ocet, który rozpuszcza
wapń. Teraz twoje jajko jest gołe! Możesz je nawet odbijać!
Str. 98
Eksperyment nr 40
Potrzebne rzeczy:
– jajko
– ocet
– duży kubek*
1. Poproś dorosłego, aby ugotował jajko na twardo (około 10 minut). Po ugotowaniu, obierz je ze
skorupki.
2. Wlej ugotowaną wodę do butelki. Wylej i od razu umieść jajko na szyjce butelki.
3. Jajko zostanie zassane. Eksperyment może się nie udać za pierwszym razem.
Jajko znalazło się pomiędzy ciepłym powietrzem w butelce, a powietrzem na zewnątrz. Jajko
zostało popchnięte przez zewnętrzne powietrze. Podczas gdy jajko jest giętkie i podatne, zmienia
nieco kształt, aby dopasować się do butelki.
Str. 100
Eksperyment nr 41
Potrzebne rzeczy:
– świeże jajko
– ocet
– kredka
– duży kubek*
1. Za pomocą kredki narysuj na skorupce jajka jakiś śmieszny rysunek.
2. Wlej 80 ml octu do dużego kubka i włóż do niego jajko na 20 min.
3. Opłucz jajko w wodzie z kranu i zobacz co się stanie.
Ocet rozpuścił cienką warstwę węglanu wapniowego na skorupce… za wyjątkiem miejsca w
którym jest ślad kredki. Kredka zadziałała jak tarcza przeciwko octowi.
Str. 102
SODA OCZYSZCZONA
Soda oczyszczona mimo iż można jej użyć na wiele sposobów, jest bardzo niedoceniona. Możesz
jej używać jako środka kosmetycznego; świetnie podziała na skórę, włosy lub wybieli zęby (a).
Używa jej się także do czyszczenia. W 1985 roku użyto jej do czyszczenia wnętrza Statuy Wolności
(b). Ponadto w kuchni znajdziesz ją w proszku do pieczenia (c) lub możesz użyć do czyszczenia
warzyw (d).
Str.104
Eksperyment nr 42
Potrzebne rzeczy:
– woda
– soda oczyszczona*
– probówka*
– łyżka do odmierzania*
– pipetka*
– papierek lakmusowy*
– skala pH*
1. Zmieszaj w probówce 2 ml wody i łyżeczkę sody oczyszczonej.
2. Za pomocą pipetki, umieść kroplę mieszanki na papierku lakmusowym.
3. Papierek zmieni kolor. Porównaj go na skali pH.
Papierek lakmusowy sprawdza współczynnik pH cieczy. Pozwala ocenić czy dana ciecz jest
kwasem czy zasadą. Soda oczyszczona jest zasadą: papier zmienia kolor na zielony.
Str. 106
Eksperyment nr 43
Potrzebne rzeczy:
– woda
– pasta do zębów
– próbówka*
– łyżeczka do odmierzania*
– pipetka*
– papierek lakmusowy*
– skala pH*
1. Wymieszaj w probówce 2 ml wody i łyżeczkę pasty do zębów.
2. Zakręć i dobrze wstrząśnij.
3. Umieść kroplę mikstury na papierku lakmusowym i porównaj kolor, tak jak w poprzednim
eksperymencie.
Pasta do zębów jest zasadą: papierek zmienia kolor na zielony. Tak naprawdę pasta zawiera
czynniki wybielające będące pochodnymi sody oczyszczonej.
Str. 108
Eksperyment nr 44
Potrzebne rzeczy:
– woda
– ocet
– soda oczyszczona*
– probówka*
– łyżeczka do odmierzania*
– pipetka*
– papierek lakmusowy*
– skala pH*
1. Umieść kroplę octu na papierku lakmusowym. Pojawi się pomarańczowa kropka.
2. Zmieszaj w probówce 2 ml wody i łyżeczkę sody oczyszczonej.
3. Umieść kropelkę mikstury na pomarańczowej kropce. Zobacz co się wydarzy.
Właśnie połączyłeś dwóch chemicznych wrogów. Ocet jako kwas sprawia, że papierek lakmusowy
staje się pomarańczowy. Soda sprawia, że kolor pomarańczowy znika. Niesamowite, prawda?
Str. 110
Eksperyment nr 45
Potrzebne rzeczy:
– ocet
– soda oczyszczona*
– mały kubek*
– łyżeczka do odmierzania*
– strzykawka*
1. Wsyp 2 łyżeczki sody oczyszczonej do małego kubka.
2. Za pomocą strzykawki dodaj 5 ml octu. Pojawi się piana!
Kwasy i zasady nie lubią się. W tym eksperymencie dochodzi do reakcji pomiędzy sodą
oczyszczoną, która jest zasadą, a octem który jest kwasem. W połączeniu tworzą dwutlenek węgla,
dlatego mikstura zaczyna się pienić. Uważaj, piana może wyjść poza kubek!
Str. 112
Eksperyment nr 46
Potrzebne rzeczy:
– ocet
– soda oczyszczona*
– probówka*
– łyżeczka do odmierzania*
– balon*
1. Wlej 5 ml octu do probówki.
2. Wsyp 6 łyżeczek sody do nienapompowanego balona.
3. Naciągnij balon na probówkę, odsuń się i zobacz co się stanie.
Reakcja zachodząca pomiędzy octem, a sodą tworzy dwutlenek węgla. Mikstura w probówce
zaczyna się pienić. Ale to nie wszystko: gaz, który się wytworzył, nadmucha balon, który jest na
probówce.
Str. 114
Eksperyment nr 47
Potrzebne rzeczy:
– ocet
– olej
– soda oczyszczona*
– probówka*
– łyżeczka do odmierzania*
– pipetka*
– szkło powiększające*
1. Za pomocą pipety umieść 3 krople octu w probówce, następnie 10 ml oleju.
2. Kolejno dodaj jedną łyżeczkę sody. Zobacz co się wydarzy za pomocą szkła powiększającego.
Najpierw zobaczysz jak soda powoli opada na dno probówki. Soda jest cięższa niż olej. Następnie
soda zetknie się z octem, który jest na dnie. Ta reakcja wytworzy dwutlenek węgla, a co za tym
idzie bąbelki. Będą one bardzo powoli wypływać na powierzchnię, przebijając się przez warstwę
oleju. Wygląda to jak lampa z lawą!
Str.116
Eksperyment nr 48
Potrzebne rzeczy:
– ketchup
– woda
– soda oczyszczona*
– probówka*
– łyżeczka do odmierzania*
– strzykawka*
1. Wlej 15 ml wody do probówki, następnie dodaj 4 łyżeczki sody oczyszczonej. Dobrze wstrząśnij.
2. Nabierz 5 ml ketchupu do strzykawki.
3. Wyciśnij ketchup do probówki. Uważaj mieszanka może się pienić i wypłynąć!
Właśnie stworzyłeś wulkan! Ketchup składa się z pomidorów, cukru i zagęszczaczy, ale także z
octu. Dlatego następuje reakcja z sodą.
Str. 118
COLA
Cola to jeden z najpopularniejszych napoi na świecie. Początkowo był produkowany z liści koki (a)
oraz rośliny zwanej kola błyszcząca. Dzisiaj składa się głównie z wody, cukru i gazu (b). Cola stała
się symbolem Stanów Zjednoczonych i amerykańskiej kuchni (c). Jednakże najwięcej coli piją
Meksykanie, więcej niż 100 litrów na mieszkańca! Można nawet spotkać cukierki o smaku coli (d).
Str. 120
Eksperyment nr 49
Potrzebne rzeczy:
– cola
– ocet
– pipetka*
– papierek lakmusowy*
– skala pH*
1. Za pomocą pipetki umieść kropelkę coli na jednej stronie papierka.
2. Za pomocą pipetki umieść kropelkę octu obok kropelki coli.
3. Poczekaj, aż papierek zmieni kolor i porównaj go na skali.
Cola jest bardzo kwaśną cieczą. Na papierku zostawia kolor czerwony, tak jak ocet. Jest tak samo
kwasowa! Głównie spowodowane jest to obecnością kwasu fosforowego lub kwasku cytrynowego
w składzie.
Str. 122
Eksperyment nr 50
Potrzebne rzeczy:
– cola
– mały kawałek makaronu
– duży kubek*
– szkło powiększające*
1. Wlej 100 ml coli do dużego kubka.
2. Wrzuć makaron do kubka. Początkowo opadnie na dno.
3. Obejrzyj makaron przez szkło powiększające. Jeśli jest wystarczająco lekki, będzie pływał tam i
z powrotem, od dna do powierzchni.
To bąbelki coli są odpowiedzialne za ruchy makaronu. Dwutlenek węgla z którego stworzone są
bąbelki, gromadzi się przy powierzchni, ponieważ jest lżejszy niż woda. Bąbelki „przyczepiają się”
do makaronu i wędrują z nim ku górze.
Str. 124
Eksperyment nr 51
Potrzebne rzeczy:
– mała, nieotwarta butelka dietetycznej lub zwykłej coli
– 2 mentosy
1. Wykonaj eksperyment na dworze, najlepiej na otwartej przestrzeni.
2. Otwórz butelkę dietetycznej lub zwykłej coli, szybko wrzuć do środka dwa mentosy. Wycofaj się
szybko!
3. Posprzątaj okolicę po zakończeniu eksperymentu.
Ten eksperyment stał się bardzo popularny w internecie. To nie jest reakcja kwas-zasada.
Spowodowane jest to porowatą strukturą mentosa w połączeniu z dwutlenkiem węgla zawartym w
świeżo otwartej coli. Rekordowy wystrzał miał około 10 metrów!
Str. 126
Eksperyment nr 52
Potrzebne rzeczy:
– cola
– mleko sojowe
– duży kubek*
– szkło powiększające*
1. W dużym kubku wymieszaj 80 ml coli i 20 ml mleka sojowego.
2. Za pomocą szkła powiększającego obserwuj niesamowitą reakcję!
3. Po 10 minutach, piana osiągnie swój maksymalny poziom i zacznie powoli opadać.
Bąbelki w coli rozbiły proteiny zawarte w mleku sojowym. Proteiny przesunęły się ku górze
mikstury i połączyły się, aby stworzyć zieloną pianę. Fuj! Nie pij tego pod żadnym pozorem!
Str. 128
CYTRYNA
Cytryny pochodzą z tej samej rodziny cytrusów co pomarańcze czy grejpfruty (a). Są żółte i owalne
(b). Hodowane są na całym świecie, tam gdzie mają odpowiednio gorący klimat np. w Indiach,
Meksyku czy Argentynie (c). Cytryn używa się do wielu pysznych dań np. do bezy cytrynowej (d)!
Str. 130
Eksperyment nr 53
Potrzebne rzeczy:
– cytryna
– pipetka*
– papierek lakmusowy*
– skala pH*
1. Poproś dorosłego, aby przeciął cytrynę na pół.
2. Połóż papierek na cytrynie.
3. Poczekaj, aż papierek zmieni kolor i porównaj go na skali pH.
Cytryny (a także sok z cytryny) są kwaśne, z pH pomiędzy 2 a 3. Dlatego też papierek zmienia
kolor na czerwony. Możesz spróbować cytryny, poczujesz jej kwaśny smak na języku.
Str. 132
Eksperyment nr 54
Potrzebne rzeczy:
– sok z cytryny
– woda
– probówka*
1. Wlej do probówki 10 ml soku z cytryny, a następnie 10 ml wody.
2. Wstrząśnij probówkę. Mikstura stanie się jednolita.
3. Włóż probówkę do zamrażalnika na 24 godziny. Nie zakręcaj jej. Zobacz co się wydarzy.
Płyn, który wydawał się jednolity, rozwarstwił się! Woda zamarzła najpierw, więc znalazła się na
dnie probówki.
Str. 134
Eksperyment nr 55
Potrzebne rzeczy:
– jabłko
– sok z cytryny
– szalka Petriego*
– pipetka*
1. Umieść dwie ćwiartki jabłka w pierwszej szalce.
2. W drugim naczyniu umieść kolejne dwie ćwiartki i spryskaj je sokiem z cytryny za pomocą
pipetki.
3. Pozostaw jabłka na 4 godziny i obserwuj rezultaty.
Na powietrzu pokrojone jabłka utleniają się: powietrze niszczy ich komórki, co sprawia, że
brązowieją. Cytryna zawiera kwas askorbinowy, który opóźnia utlenianie.
Str. 136
Eksperyment nr 56
Potrzebne rzeczy:
– cytryna
– folia aluminiowa
– szalka Petriego*
– szkło powiększające*
1. Umieść cytrynę w szalce. Przykryj ją folią aluminiową.
2. Pozostaw cytrynę w ciemnym, niedostępnym miejscu na 2 tygodnie.
3. Za pomocą szkła powiększającego obserwuj pleśń, która pojawi się na cytrynie.
Skórka z cytryny to świetne miejsce dla rozwoju mikroskopijnych grzybów. Biała część pleśni to
grzybnia (małe włókna), a zielona to zarodniki. Po obserwacji wyrzuć cytrynę.
Str. 138
Eksperyment nr 57
Potrzebne rzeczy:
– pestki z cytryny
– woda
– szklanka
– wata
– szkło powiększające*
1. Umieść trochę wilgotnej waty na dnie szklanki. Połóż 2-3 ziarna cytryny, a następnie przykryj je
kolejną warstwą waty.
2. Umieść szklankę w suchym miejscu. Po kilku dniach, wykiełkuje mała roślinka.
3. Podlej ją i umieść w słonecznym miejscu. Obserwuj za pomocą szkła powiększającego.
Ziarna to malutkie drzewa cytrynowe! Aby urosnąć, jedyne czego potrzebują to trochę wody i
światła słonecznego. W naturze, zwierzęta, które jedzą cytryny, połykają także ziarna, które później
wydalają, co użyźnia glebę.
Str. 140
PŁYN DO MYCIA NACZYŃ
Płyn do mycia naczyń to wróg brudu (a)! To niedawne odkrycie; do niedawna ludzie używali do
tego mydła (b). Obecnie mamy zapachowe płyny do naczyń np. lawendowy (c), cytrynowy lub
nawet waniliowy! Będziesz mógł odkryć, jakie super bańki (d) robi się dzięki niemu!
Str.142
Eksperyment nr 58
Potrzebne rzeczy:
– płyn do mycia naczyń
– woda
– probówka*
– łyżeczka do odmierzania*
– pipetka*
– papierek lakmusowy*
– skala pH*
1. W probówce zmieszaj 2 ml wody i łyżeczkę płynu do naczyń.
2. Zakręć ją i wstrząśnij.
3. Umieść kropelkę mieszanki na papierku lakmusowym. Porównaj kolor na skali pH.
Płyn do mycia naczyń jest dość wyjątkowym płynem do obserwacji. Może być neutralny (z
kolorem około 7) lub zasadowy (z kolorem powyżej 8). Większość płynów do naczyń ma neutralne
pH, dlatego są bardziej przyjazne dla skóry.
Str. 144
Eksperyment nr 59
Potrzebne rzeczy:
– płyn do mycia naczyń
– woda
– olej
– duży kubek*
– strzykawka*
– rózga do mieszania*
1. Wlej 20 ml wody i 15 ml oleju do dużego kubka.
2. Za pomocą strzykawki dodaj 5 ml płynu do naczyń.
3. Za pomocą rózgi zamieszaj energicznie przez 30 sekund. Obserwuj rezultaty za pomocą szkła
powiększającego.
Olej i woda nie są mieszalne. Jednak dzięki płynowi do naczyń, te dwie ciecze połączyły się. Płyn
do mycia naczyń zawiera surfaktanty, które łączą molekuły wody i oleju.
Str. 146
Eksperyment nr 60
Potrzebne rzeczy:
– płyn do mycia naczyń
– woda
– pieprz
– duży kubek*
– strzykawka*
– łyżeczka do odmierzania*
1. Wlej 100 ml wody do dużego kubka i dodaj dwie łyżeczki pieprzu.
2. Za pomocą strzykawki dodaj kroplę płynu do naczyń, na środek kubka.
Powłoka wodna to maleńka powierzchnia oddzielająca wodę od powietrza. Jest bardzo odporna,
dopóki nie napotka np. płynu do naczyń, który bardzo łatwo się przez nią przebija. Na początku
pieprz unosi się na wodzie, następnie przesuwa się ku krawędzi kubka, tam gdzie powłoka została
przebita!
Str. 148
Eksperyment nr 61
Potrzebne rzeczy:
– płyn do mycia naczyń
– woda
– 4 wykałaczki
– miska
– pipetka*
1. Wypełnij miskę wodą do 2/3 wysokości.
2. Umieść wykałaczki tak jak na obrazku.
3. Za pomocą pipetki umieść kroplę płynu do naczyń na środku miski. Zobacz co się wydarzy.
Tak jak w poprzednim eksperymencie, testujemy powłokę wodną. Płyn do naczyń przebił ją i
odepchnął wykałaczki w kierunku krawędzi miski.
Str. 150
Eksperyment nr 62
Potrzebne rzeczy:
– płyn do mycia naczyń
– woda
– duży kubek*
– nakrętka*
– strzykawka*
– pipetka*
1. Wykonuj ten eksperyment nad zlewem. Napełnij kubek prawie do pełna i wrzuć do niego
nakrętkę.
2. Powoli dolewaj wody za pomocą strzykawki, do momentu aż nakrętka nie znajdzie się na środku
kubka.
3. Za pomocą pipetki dodaj 3 krople płynu do naczyń i zobacz co się stanie.
Nazywa się to soczewką. W punkcie 2 powierzchnia wody jest lekko zakrzywiona ku górze. To
wpływa na położenie nakrętki, która przesuwa się na środek. W punkcie 3 płyn do naczyń zaburza
powierzchnię wody i sprawia, że nakrętka przesuwa się do krawędzi szklanki.
Str. 152
Eksperyment nr 63
Potrzebne rzeczy:
– płyn do mycia naczyń
– woda
– cukier puder
– skrobia kukurydziana
– łyżeczka
– duży kubek*
– rózga do mieszania*
1. W dużym kubku wymieszaj kolejno: 80 ml wody, łyżeczkę cukru pudru, 15 ml płynu do naczyń,
łyżeczkę skrobi kukurydzianej, a na końcu 20 ml wody.
2. Wymieszaj miksturę powoli, tak aby się nie spieniła. Następnie pozostaw na kilka godzin.
3. Wymieszaj delikatnie przed użyciem. Gotowe!
Str. 154
Eksperyment nr 64
Potrzebne rzeczy:
– płyn z eksperymentu nr 63
– rurki do robienia baniek
1. Zrób z jednej rurki kółko. Zanurz w płynie i dmuchnij!
2. Za pomocą dwóch rurek zrób kwadrat lub prostokąt. Dmuchnij! Bańka jest nadal kulista.
3. Możesz tworzyć różne kształty. Zanurzaj je w płynie i zobacz co się dzieje.
Bańka mydlana to cienka błona okalająca wodę. Kiedy dmuchniesz w mydlaną błonę, rozciągnie
się, oderwie i zamknie się, tworząc kulisty kształt.
Str. 156
Eksperyment nr 65
Potrzebne rzeczy:
– płyn z eksperymentu nr 63
– zamrażarka
– szalka Petriego
– 1 rurka do baniek
– szkło powiększające
1. Wlej trochę płynu do baniek do szalki Petriego.
2. Za pomocą rurki i odrobiny płynu zrób bańkę na szalce. Umieść ją w zamrażarce na 5 minut,
uważając żeby nie pękła.
3. Obserwuj ją przez szkło powiększające, tak aby nie pękła.
Bańka zamarza bardzo szybko w temperaturze poniżej zera. Powietrze w środku tak jakby się
krystalizuje, a powłoka bańki bardzo wolno je wypuszcza. Jeśli na zewnątrz jest zimno, możesz
spróbować puszczać bańki na dworze!
Str. 158
Eksperyment nr 66
Potrzebne rzeczy:
– płyn z eksperymentu nr 63
– ocet
– soda oczyszczona*
– probówka*
– pipetka*
– łyżeczka do odmierzania*
1. Wlej do probówki 10 ml płynu z eksperymentu oraz 10 ml octu.
2. Wykonaj ten eksperyment nad zlewem. Dodaj łyżeczkę sody oczyszczonej. Co się stanie?
Ocet i soda reagują ze sobą. Wydziela się dwutlenek węgla, który jest zamknięty w płynie
mydlanym z eksperymentu nr 63. Dlatego pojawiły się bańki.
Str. 160
MĄKA
Mąka jest podstawą ludzkiego odżywiania … to dzięki niej tworzymy chleb (a) lub makaron (b)!
Otrzymuje się go przez mielenie zbóż, takich jak pszenica (c), kukurydza lub ryż. Wiatraki (d),
które czasami występują w europejskich krajobrazach, były używane do produkcji mąki.
Str. 162
Eksperyment nr 67
Potrzebne rzeczy:
– mąka
– woda
– duży kubek*
– rózga do mieszania*
1. Wsyp 30 ml mąki do dużego kubka.
2. Wlej 5 ml wody.
3. Mieszaj rózgą przez 30 sekund i zobacz co się stanie.
Utworzyła się lepka papka. Woda zlepia i wydłuża proteiny zawarte w mące. Ta reakcja tworzy
ciasto podobne do tego, którego używa piekarz do zrobienia chleba.
Str. 164
Eksperyment nr 68
Potrzebne rzeczy:
– mąka
– woda
– sól
– łyżka
– rondelek
– duża szklanka
– duży kubek*
– rózga do mieszania*
1. Wsyp dwie łyżki mąki i łyżkę soli do dużego kubka. Wymieszaj dokładnie za pomocą rózgi.
2. Poproś dorosłego, aby zagotował wodę w rondelku. Po zagotowaniu, przelej wodę do dużej
szklanki.
3. Powoli wsyp zmieszaną mąkę z solą do wody. Uważaj, szklanka może być gorąca! Pozostaw ją
na 15 minut, następnie obróć szklankę do góry nogami. Woda zastygła!
Właśnie zrobiłeś solną pastę. Kiedy dojdzie do kontaktu z gorącą wodą, sól i mąka twardnieją. W
ten sposób możesz obrócić szklankę bez rozlewania wody.
Str. 166
Eksperyment nr 69
Potrzebne rzeczy:
– skrobia kukurydziana
– woda
– duży kubek*
– rózga do mieszania*
1. Wsyp 40 ml skrobi do dużego kubka, następnie dodaj 25 ml wody.
2. Mieszaj energicznie przez 2 minuty.
3. Zanurz palec w miksturze. Czyż nie jest dziwna?
Nazywa się to płyn nienewtonowski (nie spełniający prawa Newtona). Będzie się dało zanurzyć w
nim palec jeśli zrobisz to powoli. Jeśli zrobisz to szybko będzie się wydawał twardy.
Str. 168
KRYSZTAŁ
Kryształ to coś niesamowitego w chemii. Kryształ to ciało stałe w którym atomy i molekuły są
ułożone w zorganizowany sposób. Przykładem kryształu jest śnieg: molekuły wody są ułożone
regularnie i tworzą różne wzory (a). Ciała stałe takie jak cukier (b) lub sól (c) to także kryształy.
Diamenty (d) to również przykład kryształu, który pochodzi od węgla.
Str. 170
Eksperyment nr 70
Potrzebne rzeczy:
– woda
– sól
– rondelek
– duża szklanka
– łyżka
– spinacz biurowy
– ołówek
– rózga do mieszania*
– sznurek*
– szkło powiększające*
1. Poproś dorosłego, aby podgrzał wodę. Wlej gorącą wodę do dużej szklanki.
2. Wsyp kilka łyżek soli i wymieszaj. Dodaj więcej soli, aż do momentu kiedy nie będzie się
rozpuszczać.
3. Zawieś na sznurku spinacz. Sznurek zawieś na ołówku. Zanurz spinacz w wodzie, tak aby nie
dotykał dna. Po 5 minutach zaczną formować się kryształki. Obserwuj je za pomocą szkła
powiększającego.
Str. 172
Eksperyment nr 71
Potrzebne rzeczy:
– woda
– cukier puder
– duża szklanka
– łyżka
– klamerka do ubrań
– duża wykałaczka
– szkło powiększające*
– rózga do mieszania*
1. Poproś dorosłego, aby podgrzał wodę. Następnie wlej gorącą wodę do szklanki.
2. Wsyp kilka łyżek cukru i wymieszaj.
3. Włóż wykałaczkę do wody, umocuj na niej klamerkę. Wykałaczka nie powinna dotykać dna, ani
ścian szklanki. Pozostaw na 5 dni. Następnie obserwuj co się stanie za pomocą szkła
powiększającego.
Str. 174
Eksperyment nr 72
Potrzebne rzeczy:
– skorupka jajka
– woda
– mała szklanka
– łyżka
– soda oczyszczona*
– szkło powiększające*
1. Poproś dorosłego, aby podgrzał wodę. Następnie wlej gorącą wodę do małej szklanki.
2. Wsyp kilka łyżek sody i wymieszaj. Dodaj więcej sody, aż do momentu kiedy nie będzie się
rozpuszczać.
3. Za pomocą łyżki zanurz skorupkę jajka w gorącym roztworze. Poczekaj 12 godzin. Delikatnie
wyjmij skorupkę i poczekaj kolejne 3 godziny. Wytworzyły się kryształki!
Str. 176
ELEKTRYCZNOŚĆ STATYCZNA
Gumowy balon, który znajdziesz w tym zestawie, ma niesamowite właściwości. Kiedy potrzesz
nim o wełnę (a) lub o swoje włosy (b), naładuje się elektronami i może zostać użyty w wielu
fajnych eksperymentach. Błyskawica (c) to przykład nagromadzenia się elektryczności statycznej w
chmurach. Aby zapobiec uszkodzeniom, które może wywołać uderzenie pioruna w dom, instaluje
się specjalne piorunochrony (d) , które przyciągają energię i kierują ją do ziemi.
Str. 178
Eksperyment nr 73
Potrzebne rzeczy:
– wełniany sweter (lub twoje włosy)
– folia aluminiowa
– balon*
1. Poproś dorosłego, aby nadmuchał balon, ale go nie zawiązywał.
2. Utnij kilka małych kawałków folii aluminiowej.
3. Energicznie pocieraj balonem o sweter lub włosy(przynajmniej 30 razy). Przytrzymaj go blisko
kawałków folii. Co się dzieje?
W tym eksperymencie wytworzyłeś elektryczność statyczną. Poprzez pocieranie balona o wełnę,
naładowałeś ją elektronami czyli ujemnymi ładunkami elektrycznymi. To one przyciągają małe
kawałki folii do balonu.
Str. 180
Eksperyment nr 74
Potrzebne rzeczy:
– wełniany sweter (lub twoje włosy)
– sól
– pieprz
– talerz
– balon*
1. Poproś dorosłego, aby nadmuchał balon, ale go nie zawiązywał.
2. Wysyp na talerz odrobinę soli i pieprzu.
3. Energicznie pocieraj balonem o sweter lub włosy(przynajmniej 30 razy). Przytrzymaj go blisko
talerza. Co się stanie?
Pieprz zostanie przyciągnięty przez twój balon! Sól także zostanie przyciągnięta, ale jest cięższa od
pieprzu, dlatego trudniej jej utrzymać się na balonie.
Str. 182
Eksperyment nr 75
Potrzebne rzeczy:
– wełniany sweter (lub twoje włosy)
– kran
– balon*
1. Poproś dorosłego, aby nadmuchał balon, ale go nie zawiązywał.
2. Energicznie pocieraj balonem o sweter lub włosy(przynajmniej 30 razy).
3. Puść wodę z kranu i podstaw balon pod strumień.
Balon zmienia kształt strumienia. Woda jest naładowana dodatnio i ujemnie. Dodatnie ładunki są
przyciągane przez balon.
Str. 184
Bonus 1
Potrzebne rzeczy:
– woda
– mazak
– probówki*
– bibuła do sączenia*
1. Na bibule zrób dużą kropkę mazakiem.
2. Wlej 5 ml wody do probówki. Zegnij bibułę i zanurz jedną część, tak aby trzymała się na
probówce. Kropka powinna znajdować się około 1 cm nad poziomem wody.
3. Poczekaj godzinę. Tusz podzieli się na kilka kolorów. Możesz przetestować inne mazaki.
Właśnie stworzyłeś chromatogram. Tusz w mazaku to kombinacja kilku kolorowych substancji,
które możesz rozdzielić dzięki wodzie i bibule.
Str. 186
Bonus 2
Potrzebne rzeczy:
– woda
– syrop klonowy
– płyn do mycia naczyń
– śmietana
– olej
– probówka*
– pipetka*
1. Będziesz robić koktajl, który pokazuje gęstość cieczy. Na początku za pomocą pipetki, umieść w
probówce 3 krople syropu klonowego.
2. Umyj pipetkę. Dodaj 3 ml płynu do naczyń, wlewając go ostrożnie po ściance probówki.
3. Umyj pipetkę. Powtórz czynność, dodając kolejno 3 ml śmietany, 3 ml wody, a na końcu 3 ml
oleju.
Str. 188
OSTRZEŻENIE! Nieodpowiednie dla dzieci poniżej 36 miesięcy ze względu na małe części, które
mogą zostać połknięte. Ryzyko zadławienia.
OSTRZEŻENIE! Dzieci poniżej 8 lat mogą zakrztusić lub udusić się sflaczałym lub pękniętym
balonem. Wymaga się opieki dorosłych. Trzymaj nienapompowane balony poza zasięgiem dzieci.
Od razu wyrzuć zepsute balony. Wykonano z naturalnej gumy lateksowej.
ZACHOWAJ ORYGINALNE OPAKOWANIE.
Kolory i zawartość mogą się nieznacznie różnić.